1. Halve woorden
Het fenomeen
In spontane conversaties worden veel woorden maar gedeeltelijk uitgesproken.
Hier zijn wat Nederlandse voorbeelden die ik uit spontane conversaties geknipt heb.
-
Voorbeeld 1: Een van de voordelen is natuurlijk dat je.... [wav]
- In deze zin is natuurlijk uitgesproken als tuuk [wav] en mist -en van voordelen [wav].
-
Voorbeeld 2: Zodat ik waarschijnlijk de laatste dienstweigeraar ben.... [wav]
- In deze is zodat ik uitgesproken als zodak [wav], waarschijnlijk als waarschijnk [wav] en dienstweigeraar als diensweigeraar [wav].
-
Voorbeeld 3: Ik denk dat het daarom wel mocht. [wav]
- In deze zin is daarom uitgesproken als daam [wav], klinkt denk dat als denge [wav] en mist de l
in wel mocht [wav].
Het weglaten van klanken komt vaak voor.
Zo mist een op de vijf woorden tenminste een klinker, en bijna de helft van de woorden mist een /t/ die naast een andere medeklinker voorkomt.
De meeste moedertaalsprekers zijn zich absoluut niet bewust van de halve woorden in hun taal.
Voor volwassen leerders van een vreemde taal, daarentegen, vormen ze een groot probleem.
Moedertaalsprekers en -luisteraars
In de afgelopen jaren heb ik onderzocht wat de eigenschappen zijn van halve woorden (zoals daam voor daarom en diensweigeraar voor dienstweigeraar), wanneer ze voorkomen en hoe een moedertaalspreker ze begrijpt.
Veel van dit onderzoek is gebaseerd op het Nederlands,
maar we hebben ook veel onderzoek gedaan naar het Engels, het Frans, en het Spaans.
Ons onderzoek is gebaseerd op grote verzamelingen conversaties [link], en op luisterexperimenten met voornamelijk studenten.
Ik heb over dit onderzoek gerapporteerd in een kort filmpje, twee radio-interviews, en in enkele artikelen in de media (zie de links onderaan deze pagina).
Vreemdetaalleerders
Mensen die op school een aantal jaren les hebben gehad in een vreemde taal (bijvoorbeeld 6 jaar Frans op de middelbare school), kunnen nog heel slecht allerdaagse gesprekken tussen moedertaalsprekers verstaan.
Wij hebben laten zien dat dit vooral komt door de halve woorden.
Kijkt u zelf maar of u de volgende zinnen in het Amerikaans Engels goed kunt verstaan.
- Zin 1 [wav] Om te zien wat er gezegd werd, klik hier.
We were supposed to see it yesterday, but I felt really bad
- Zin 2 [wav] Om te zien wat er gezegd werd, klik hier.
It was probably last Tuesday
Sinds 2012 concentreer ik mij op de vraag waarom halve woorden zo'n probleem vormen in een vreemde taal, hoe late leerders van een taal deze uitspraakvarianten precies leren, en hoe we de onderwijsmethodes zo kunnen verbeteren dat leerders die varianten wel goed kunnen verstaan.
U kunt hier meer over lezen in een artikel in Onze Taal en in een artikel in Vakwerk (zie beneden).
Maatschappelijk nut
Dit onderzoek heeft maatschappelijk nut:
- Het zal een bijdrage leveren aan het verbeteren van onderwijsmethodes voor vreemdetaalleerders.
- Het zal laten zien hoe we automatische spraakherkenners kunnen verbeteren. Deze herkenners kunnen op het moment heel goed zorgvuldig uigesproken zinnen verstaan, maar maken veel fouten met minder zorgvuldige spraak, vanwege al die halve woorden.
- Mogelijk zal dit onderzoek ook een bijdrage leveren aan onderwijssmethodes die slechthorenden kunnen helpen met het volgen van niet goed gearticuleerde spraak. Net als vreemdetaalleerders hebben ook slechthorenden grote problemen met halve woorden.
2. Werkwoordspelling
Ik heb ook veel onderzoek gedaan naar werkwoordspelling. Ik heb onder andere laten zien
waarom mensen zoveel fouten maken met 't kofschip. Onze hersenen blijken niet goed met
abstracte regels om te kunnen gaan en behandelen een woord bij voorkeur naar het voorbeeld
van een ander woord. Ook over dit onderzoek kunt u rapportages in de media vinden (zie
beneden).
Rapportages in de media
Hier zijn rapportages over mijn onderzoek naar halve woorden:
Een kort filmpje: - Twee radio-interviews:
- 04-12-2007: Taal Inslikken (Noorderlicht) [link]
- 28-06-2007: Woorden Inslik'n (Hoe? Zo! Radio) [link]
- Enkele artikelen in de media:
- 2011: Praten jongeren nu sneller (NRC Next) [pdf]
- 2010: Hoe verstaan we elkaar bij herrie? (Onze Taal) [pdf]
- 04-01-2009: Het ene oor in (Doof.nl) [link]
- 12-2007: Iedereen hoort dingen die er niet zijn (Akademie Nieuws) [pdf]
- 11-2006: Het onderzoek: ingeslikte woorden in je hoofd (Onze Taal) [pdf]
- 13-10-2006: Prijs van 1 miljoen is een beetje lullig (NRC Handelsblad) [pdf]
- 07-11-2002: Da seik ival wel - Horen wat er niet is (Noorderlicht) [link] [pdf]
- 10-2000: Het proefschrift van... Mirjam Ernestus: gebabbeld Nederlands (Onze Taal) [pdf]
- 17-06-2000: Ammal gemakzucht ntuuk (de Volkskrant) [pdf]
Tot nu toe zijn er drie Nederlandstalige artikelen gepubliceerd over mijn onderzoek naar hoe leerders van een taal met halve woorden omgaan:
-
- 2016: Ikfstajezotuuknie: Half uitgesproken woorden in alledaagse gesprekken (samen met Ghislaine Giezenaar & Mirte Dikmans) [pdf]
- 2014: Een goed verstaander heeft maar een half woord nodig (samen met Ghislaine Giezenaar in Vakwerk) [pdf]
- 2012: Als je authentiek wilt klinken, moet je wat slordig spreken (Onze Taal) [pdf]
Hier kunt u rapportages vinden over mijn onderzoek naar de werkwoordspelling:
3. Rapportages in de vorm van een webspel
U kunt ook meer over ons onderzoek te weten komen door de onderstaande webspellen te spelen die we gemaakt hebben, onder andere voor het Drongo Talenfestival:
| 